เมล็ดชุมเห็ดเทศสำหรับปลูก ดอกสวยไม้ประดับ สุดยอดสมุนไพร ประจำบ้าน ซองละ 25 บาท

เมล็ดชุมเห็ดเทศสำหรับปลูก ดอกสวยไม้ประดับ สุดยอดสมุนไพร ประจำบ้าน ซองละ 25 บาท
ชื่อสมุนไพรชุมเห็ดเทศ
ส้มเห็ด (เชียงราย) จุมเห็ด (มหาสารคาม) ขี้คาก ลับมืนหลวง[1] ลับหมื่นหลวง[3] ลับมืนหลาว[4] หญ้าเล็บมือหลวง หมากกะลิงเทศ (ภาคเหนือ) ชุมเห็ด ชุมเห็ดใหญ่ ชุมเห็ดเทศ (ภาคกลาง) ตะสีพอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) ตุ๊ยเฮียะเต่า ฮุยจิวบักทง (จีน) ตุ้ยเย่โต้ว (จีนกลาง)

ชื่ออื่นๆขี้คาก ลับมืนหลวง หมากกะลิงเทศ (ภาคเหนือ) ชุมเห็ดใหญ่ ตะสีพอ (แม่ฮ่องสอน)




ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่ม สูงประมาณ 2-3 เมตร แตกกิ่งก้านแนวขนานกับพื้นดินกิ่งแผ่ออกด้านข้าง มีขนสั้นนุ่ม เปลือกลำต้นเรียบ สีน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ ออกเรียงสลับ ใบย่อย 8-20 คู่ ยาว 5-15 เซนติเมตร ใบย่อยรูปขอบขนาน ยาว 5-15 ซม. แกมรูปรี โคนใบมน ปลายใบมน กลม หรือเว้าเล็กน้อย ไม่มีต่อม ฐานใบมนไม่เท่ากันทั้งสองด้าน ขอบใบเรียบมีสีแดง แกนกลางใบหนา ยาวประมาณ 30-60 ซม. ก้านใบประกอบยาวประมาณ 2 ซม. หูใบรูปติ่งหู สามเหลี่ยม ยาว 6-8 มม. ติดทน ดอกออกเป็นช่อใหญ่ตั้ง ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อดอกแบบช่อกระจะ แคบๆ ออกตามซอกใบ ยาว 20-50 ซม. ดอกสีเหลืองทอง กลีบดอกมี 5 กลีบ สีเหลืองสด แผ่นกลีบรูปไข่เกือบกลม หรือรูปช้อน ยาวประมาณ 2 ซม. มีก้านกลีบสั้นๆ เกสรเพศผู้มีประมาณ 10 อัน อันยาว 2 อัน ก้านเกสรหนา ยาวประมาณ 4 มม. อับเรณูยาว 1.2-1.3 ซม. เกสรเพศผู้อันสั้น 4 อัน ก้านเกสรยาวประมาณ 2 มม. อับเรณูยาว 4-5 มม. เกสรเพศผู้ที่ลดรูป 4 อัน อับเรณูเปิดที่ปลาย รังไข่เกลี้ยง ออวุลจำนวนมาก ยอดเกสรขนาดเล็ก ใบประดับมีสีน้ำตาลแกมเหลือง หุ้มดอกที่ยังไม่บาน ใบประดับรูปรี ยาว 2-3 ซม. ร่วงง่าย ก้านดอกสั้น 2-4 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยง 5 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อมในตาดอก รูปขอบขนาน ยาวไม่เท่ากัน ยาว 1-2 ซม. ผลเป็นฝัก รูปแถบ ยาว แบน เกลี้ยง ขนาดกว้าง 1.5-2 เซนติเมตร ยาว 10-20 เซนติเมตร ฝักแก่มีสีดำแตกตามยาว มีสันกว้าง 4 สัน มีปีกกว้างประมาณ 5 มม. ฝักมีผนังกั้น เมล็ดมี 50-60 เมล็ดแบนรูปสามเหลี่ยมผิวขรุขระสีดำ
สรรพคุณ
ตำรายาไทย ใช้ ใบ เป็นยาถ่าย (ใช้ใบสดหรือแห้งจำนวน 12 ใบ ต้มน้ำดื่ม) ใช้ภายนอกรักษากลาก แก้แมลงสัตว์กัดต่อย และโรคผิวหนังอื่นๆ ใช้ถ่ายพยาธิตัวตืด (ใบสด 1 กำมือ หรือประมาณ 20 กรัม ต้มเอาน้ำดื่ม) ใบสด ใช้รักษากลากเกลื้อน (ใช้ใบสดขยี้ถูนานๆและบ่อยครั้ง) ตำพอก เร่งหัวฝี ใบและดอก ทำยาต้มรับประทาน เป็นยาระบายแก้ท้องผูก (ใช้ดอกสด 3 ช่อ ลวกรับประทาน) ขับเสมหะในรายที่หลอดลมอักเสบ และแก้หืด เมล็ด มีกลิ่นเหม็นเบื่อ รสเอียนเล็กน้อยใช้ขับพยาธิ แก้ตานซาง แก้ท้องขึ้น แก้นอนไม่หลับ ฝัก มีรสเอียนเบื่อ แก้พยาธิ เป็นยาระบาย ขับพยาธิตัวตืด พยาธิไส้เดือน ต้นและราก แก้กระษัยเส้น แก้ท้องผูก บำรุงหัวใจ

ประโยชน์ของชุมเห็ดเทศ
1.ดอกสด ยอดอ่อน สามารถนำมาต้มหรือลวกรับประทานเป็นผักจิ้มได้ โดยยอดอ่อนจะมีรสชาติขม[2]
2.การดื่มชาชงจากชุมเห็ดเทศเป็นประจำจะช่วยลดสิว ฝ้า กระ และทำให้ผิวพรรณผ่องใสได้[12]
3.ชาวแอฟริกาจะปลูกต้นชุมเห็ดเทศไว้รอบ ๆ บ้าน เพื่อใช้ไล่มด[9]
4.ในอินเดียและศรีลังกาจะใช้ทั้งต้นอ่อนเป็นยาเบื่อปลา[9]
5.ต้นชุมเห็ดเทศมีดอกสวยและมีสีสัน ดูแลได้ง่าย สามารถนำมาใช้ปลูกเป็นฉากหลังทางเดินในสวน บริเวณศาลา หรือปลูกเป็นไม้ประดับสวนหรือตามริมน้ำได้[10]
6.ในปัจจุบันได้มีผลิตภัณฑ์ที่ทำจากสมุนไพรชุมเห็ดเทศออกวางจำหน่ายในท้องตลาดหลากหลายรูปแบบ เช่น ชาชง ยาแคปซูล ยาระบายอัดเม็ด หรือในรูปแบบยาทาแก้กลากเกลื้อน


องค์ประกอบทางเคมี
ใบและดอกมีสารกลุ่มแอนทราควิโนน เช่น rhein emodin และ aloe-emodin ใช้เป็นยาระบาย

การขยายพันธุ์ชุมเห็ดเทศ
ชุมเห็ดเทศสามารถขยายพันธุ์ได้ 2 วิธีคือ การใช้เมล็ดและการปักชำ แต่ส่วนมากจะนิยมขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดมากกว่า ซึ่งมีวิธีการปลูกดังนี้

การเตรียมดินให้กำจัดวัชพืชและเศษวัสดุ พร้อมทั้งไถพรวนและตากดินไว้ 7-15 วัน จากนั้นใส่ปุ๋ยคอกอัตรา 2 ตันต่อไร่
การเตรียมพันธุ์ คัดเลือดเมล็ดที่แก่จัด แล้วนำมาแช่น้ำไว้ 1 คืน จากนั้นคลุกกับทรายในอัตรา 1: 1-2 แล้วหุ้มด้วยผ้าขาวบาง รดน้ำให้ชุ่ม เก็บในที่ร่ม 1-2 วัน เมล็ดก็จะเริ่มงอก
การปลูก หากปลูกแบบหยอดหลุมด้วยเมล็ดที่เริ่มงอก ให้หยอดหลุมละ 5-6 เมล็ดให้มีระยะห่างระหว่างต้น และระหว่างแถว 3x4 เมตร เมื่อปลูกเสร็จใช้ผ้าคลุมบางๆ รดน้ำให้ชุ่ม หากปลูกแบบใช้ต้นกล้าให้น้ำต้นกล้าที่เพาะจากเมล็ดที่มีอายุ 30 วัน หรือมีใบจริง 5-7 ใบ มาปลูกลงแปลง รดน้ำให้ชุ่ม ปักไม้ค้ำยันไว้และผูกติดกับต้นกล้าแล้วคลุมโคนต้นด้วยผ้าและควรรดน้ำให้ชุ่มเสมอในช่าง 2 เดือนแรก