สำนักพิมพ์ มติชน หนังสือ เรื่องโบราณคดีกรุงธนบุรี
จากทะเลตมสู่กรุงธนบุรีบางกอก
ธนบุรี ไม่ได้ถือกำเนิดขึ้นอย่างฉับพลันทันที
แต่พัฒนาอย่างค่อยเป็นค่อยไปจากผืนแผ่นดินทะเลตมธรรมชาติ
สู่การตั้งถิ่นฐานของผู้คนปรับผสานจนก่อกำเนิดวิถีชีวิต ชุมชน สังคม
วัฒนธรรมจนกลายเป็นเมืองธนบุรี กรุงธนบุรี รากฐานของกรุงเทพฯ
หากไม่มีธนบุรี ก็ไม่มีกรุงเทพฯ
สำรวจหลุมขุดค้น ตามหาร่องรอยเมืองโบราณธนบุรี นับตั้งแต่ก่อนขุนคลองลัดบางกอก ก่อน พ.ศ. 2077 การสร้างป้อมฝรั่งเศสที่เมืองธนบุรี กรุงธนบุรี และฝั่งธนบุรีของกรุงเทพฯ สืบหาพัฒนาการของเมืองที่ไม่เคยร้างผู้คนผ่านหลักฐานโบราณคดีและเอกสารประวัติศาสตร์
ตามหาฐานรากความเป็นมาของเมืองกรุงเทพฯ และรากฐานสังคมวัฒนธรรมคนกรุงเทพฯ อันมีพัฒนาการสืบเนื่องมาจากเมืองธนบุรีโบราณ และเติมประวัติศาสตร์บทใหม่ของผู้คนในมหานครแห่งนี้
ภาพประกอบสวยงาม 4 สี
1 โบราณคดี ในบริบทเมือง
“เมือง” ในงานโบราณคดี
องค์ประกอบเมือง
กระบวนการกลายเป็นเมือง
วิวัฒนาการเมือง
การตั้งถิ่นฐานของคนในอดีต
2 ข้อสันนิษฐาน “เมืองธนบุรี”
ขอบเขต “ธนบุรี”
ภูมิศาสตร์ “แม่น้ำเจ้าพระยา”
ข้อสันนิษฐานเรื่องเมืองธนบุรี
3 สืบค้นจากเอกสารประวัติศาสตร์
ภูมิลักษณ์ “ธนบุรี”
ธนบุรี หรือบางกอก
ธนบุรี ก่อนขุดคลองลัดบางกอก(ก่อน พ.ศ. 2077)
ธนบุรี ช่วงขุดคลองลัดบางกอกถึงก่อนสมัยสมเด็จพระนารายณ์(หลัง พ.ศ. 2077-2198)
ธนบุรี สมัยสมเด็จพระนารายณ์ถึงเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2199-2310)
กรุงธนบุรี สมัยธนบุรี (พ.ศ. 2310-2325)
ธนบุรี สมัยต้นรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325-2394)
4 สำรวจหาร่องรอยบนพื้นดิน
หลักการสำรวจหาหลักฐานทางโบราณคดีบนพื้นดิน
ข้อสังเกตบางประการ
แม่น้ำลำคลอง เส้นทางสัญจรโบราณ
ร่องรอยชุมชนธนบุรีโบราณช่วงก่อนขุดคลองลัดบางกอก (ก่อน พ.ศ. 2077)
ร่องรอยเมืองธนบุรีโบราณ ช่วงขุดคลองลัด ถึงก่อนสมัยสมเด็จพระนารายณ์ (หลงั พ.ศ. 2077-2198)
ร่องรอยเมืองธนบุรี สมัยสมเด็จพระนารายณ์ถึงเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2199-2310)
ร่องรอยกรุงธนบุรี สมัยธนบุรี (พ.ศ. 2310-2325)
ร่องรอยธนบุรี สมัยต้นรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325-2394)
5 ขุดค้นใต้ดิน
กำแพงกรุงธนบุรีและคลองคูเมืองที่ปากซอยอิสรภาพ 44
กำแพงเมืองกรุงธนบุรีและคลองคูเมืองที่อนุสาวรีย์สหชาติ
ป้อมวิไชยเยนทร์ฝั่งธนบุรีที่กองทัพเรือ
ป้อมวิไชยเยนทร์ฝั่งพระนครที่มิวเซียมสยาม
ผู้คนสมัยอยุธยาตอนปลายที่สถานีรถไฟฟ้าใต้ดินสนามไชย
คน เรือไม้ และป้อมมุมเมืองกรุงธนบุรีที่โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์
ป้อมป้องปัจจามิตรที่สำนักงานเขตคลองสาน
วัดน้อยทองอยู่ วัดร้างโบราณเชิงสะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้า
ประมวลหลักฐานทางโบราณคดี
6 ธนบุรี ในบริบทโบราณคดีเมือง
ทะเลตม แรกกำเนิดธนบุรีบางกอก
ถิ่นฐานของชุมชนเกษตรกรรมริมแม่น้ำเจ้าพระยาสายเดิมช่วงก่อนการขุดคลองลัดบางกอก (ก่อน พ.ศ. 2077)
การกลายเป็นเมืองธนบุรีโบราณในตำบลบางกอก ช่วงหลังการขุดคลองลัดบางกอกถึงก่อนการตั้งป้อมเมืองบางกอก (พ.ศ. 2077-2198)
เมืองธนบุรีใหม่ภายใต้ฝรั่งเศสช่วงสร้างป้อมเมืองบางกอกถึงศึกพม่าเข้าเมือง(พ.ศ. 2199-2310)
กรุงธนบุรี ศูนย์รวมการเมืองการปกครองแห่งใหม่(พ.ศ. 2310-2325)
ฝั่งธนบุรี แหล่งรวมความหลากหลายทางวัฒนธรรม(พ.ศ. 2325-2394)
