ยอดพันธุ์​ มันขี้​หนู​ใต้​ สำหรับ​ปลูก​

มันขี้หนู ประโยชน์ และสรรพคุณมันขี้หนู

มันขี้หนู (Hausa potato) เป็นพืชท้องถิ่นมีหัวที่นิยมปลูก และรับประทานมากในภาคใต้ เนื่องจาก หัวมันขี้หนูนิยมนำมาประกอบอาหาร อาทิ แกงส้มปลาใส่หัวมันขี้หนู แกงจืดหัวมันขี้หนู แกงเหลือง และแกงไตปลา เป็นต้น รวมถึงนำใบอ่อน และยอดอ่อนมาลวกรับประทานหรือทำอาหาร นอกจากนั้น หัวมันขี้หนูยังใช้ทำแป้งสำหรับทำขนมหวานชนิดต่างๆได้ด้วย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
หัว และลำต้น
มันขี้หนูเป็นพืชล้มลุกที่มีลำต้นตั้งตรง ขนาดเล็ก และมักขึ้นกระจุกกันแน่น จนบางแห่งมีลักษณะเป็นกอหรือทรงพุ่ม ลำต้นสูงประมาณ 30-60 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเป็นเหลี่ยม อวบน้ำ และมีขนปกคลุม ส่วนรากประกอบด้วยโคนรากที่พัฒนาเป็นหัว และรากฝอยค่อนข้างยาวที่แตกออกจากปลายหัวด้านล่าง

หัวมันขี้หนู มีหัวขนาดเล็กที่เป็นรากสะสมอาหาร หัวมีลักษณะเรียวยาว ทรงกระบอก หัวท้ายป้าน ขนาดหัวประมาณ 1-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร เปลือกหัวบาง มีสีน้ำตาลอมเหลืองหรือสีส้มอมเหลือง เนื้อหัวด้านในมีสีขาวอมเหลืองหรือสีครีมหรือสีม่วง นิยมนำมาประกอบอาหาร เนื้อหัวมันละเอียด ให้รสมัน และหวานเล็กน้อย

ประโยชน์ของมันขี้หนู
1. หัวมันขี้หนูมีกลิ่นหอม นำมาต้มรับประทาน เนื้อแป้งมีสีขาวละเอียด เนื้อหวานมัน เนื้อหัวอ่อนมักมียาง เนื้อหัวแก่เป็นแป้งละเอียด ไม่มียาง รับประทานอร่อยมากกว่าหัวอ่อน
2. หัวมันขี้หนูใช้ประกอบอาหาร โดยเฉพาะภาคใต้ใช้ทำแกงส้ม แกงไตปลา และแกงเหลือง เป็นต้น
3. หัวปอกเปลือก และหั่นเป็นชิ้น ก่อนนำมาทอดรับประทาน ซึ่งให้รสคล้ายมันฝรั่ง


4. หัวมันขี้หนูนำมาปอกเปลือก สับหยาบๆ และนำมาบดเป็นแป้ง สำหรับใช้ทำขนม


5. ใบ และยอดอ่อนนำต้มสำหรับรับประทานเป็นผักจิ้มน้ำพริก
6. น้ำสกัดหรือน้ำต้มจากใบมันขี้หนูใช้ฉีดพ่นแปลงผัก ป้องกันการกัดกินใบหรือยอดผักจากหนอนใยผักได้

ทั้งนี้ การนำมาประกอบอาหารจะต้องขูดเปลือกด้านนอกออกให้หมดก่อน ด้วยการใช้ช้อนหรือมีดขูดออก

สรรพคุณมันขี้หนู
หัวมันขี้หนู
– แก้โรคท้องเสีย
– ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

ใบ
– ต้านเชื้อเอดส์ ลดการเพิ่มเชื้อเอดส์ในร่างกาย ช่วยยืดอายุผู้ป่วยเอดส์
– ใช้เป็นยาบำรุงร่างกาย
– ช่วยลดความดัน
– ลดอาการหอบหืด
– ลดอาการอักเสบ
– ใบนำมาขยำหรือตำบด ก่อนใช้พอกรักษาแผล
– ใบนำมาต้มอาบ ช่วยรักษาโรคผิวหนัง

การปลูกมันขี้หนู
มันขี้หนู เป็นพืชที่เติบโตได้ดีในดินที่ร่วนซุย พื้นที่ปลูกไม่มีน้ำท่วมขัง และมีแสงแดดส่องตลอดทั้งวัน ทั้งนี้ เกษตรกรชาวใต้ส่วนมากมักปลูกมันขี้หนูตามสวนยาง และสวนปาล์มที่มีอายุน้อย เพราะมีแสงแดดส่องทั่วแปลง รวมถึงปลูกในแปลงดินเล็กๆ ซึ่งจำเป็นต้องเตรียมแปลงก่อน ดังนี้

การเตรียมแปลง
การเตรียมแปลงทั้งในแปลงสวนยางพาราหรือสวนปาล์มหรือสวนอื่นๆ รวมถึงการปลูกเป็นมันขี้หนูเชิงเดี่ยว ให้เตรียมแปลงด้วยการไถพรวนดิน และตากดิน พร้อมกำจัดวัชพืชนาน 5-7 วัน ก่อนไถพรวนแปลง และตากดินก่อนปลูกอีก 1 ครั้ง นาน 3-5 วัน ทั้งนี้ เกษตรกรอาจหว่านปุ๋ยคอก และปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ก่อนการไถพรวนก่อนปลูกร่วมด้วย

รูปแบบการปลูก
1. การปลูกด้วยหัว
การปลูกด้วยหัวจะใช้หัวมันขี้หนูที่เก็บ และนำมาพักทิ้งไว้แล้วประมาณ 3 เดือน เพราะเป็นระยะพักตัวของหัวมัน และควรเป็นหัวที่เริ่มแตกหน่อแล้วประมาณ 3-4 เซนติเมตร ก่อนจะนำหัวลงปลูกเป็นหลุมหรือกระจายทั่วแปลง โดยมีระยะห่างต่อหลุมประมาณ 30-50 เซนติเมตร แต่ละหลุมใช้หัวประมาณ 1-4 หัว โดยหัวใหญ่ใช้ประมาณ 1-2 หัว หัวเล็กใช้ 2-4 หัว

2. การปักชำยอด
การปลูกด้วยยอดจะใช้การตัดต้นหรือตัดยอดจากต้นพ่อแม่พันธุ์ที่มีอายุมากกว่า 4 เดือน โดยตัดยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร ก่อนนำปักชำหนึ่งจุดต่อ 1-2 ยอด/หลุม ในระยะห่าง 5-10 เซนติเมตร หรือปลูกลงแปลง เป็นหลุมห่างกัน 30-40 เซนติเมตร หลุมละ 2-4 ยอด